15 περιοχές της Ελλάδας σε κίνδυνο: «Δηλητηριασμένο» το νερό τους, τι προκαλεί το πρόβλημα

November 22, 2022

15 περιοχές της Ελλάδας σε κίνδυνο: «Δηλητηριασμένο» το νερό τους, τι προκαλεί το πρόβλημα



“Δηλητηριασμένο” νερό χρησιμοποιούν όσοι ζουν σε αγροτικές περιοχές, λόγω της νιτρορύπανσης, από υπερβολική χρήση λιπασμάτων με μεγάλη περιεκτικότητα σε νιτρικά ιόντα, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η υγεία τους, αλλά και το περιβάλλον.



Είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα επιβάρυνσης των υδάτων, που έχει εμφανιστεί από τη δεκαετία του ’80 σε όλη την Ευρώπη – και στην Ελλάδα.

Κατά διαστήματα λαμβάνονται μέτρα (υπάρχει άλλωστε και Κοινοτική Οδηγία ήδη από το 1991), αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν περιοχές από τον Έβρο έως την Κρήτη, οι οποίες αντιστοιχούν σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των αγροτικών εκτάσεων, όπου η ποιότητα των υδάτων κρίνεται προβληματική ως προς τις χρήσεις τους (πόση, άρδευση, βιομηχανική χρήση, αστική χρήση). Πρόκειται για τις λεγόμενες «ευπρόσβλητες» ζώνες από νιτρική ρύπανση (σ.σ.: θεσπίστηκαν από τον Μάιο του 2019).

Στα υπόγεια ύδατα η νιτρορύπανση εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή αθροιστικής συσσώρευσης νιτρικών, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνουν σε επίπεδα που είναι απαγορευτικά για τη χρήση του νερού για σκοπούς ύδρευσης.

Ως οριακή τιμή έχει καθορισθεί από την ελληνική και τη διεθνή νομοθεσία η συγκέντρωση των 50 mg/l, αλλά ακόμα και σε μικρότερες συγκεντρώσεις (μεγαλύτερες από 25 mg/l) δημιουργείται προβληματισμός για μακροχρόνια χρήση του νερού για πόση.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, όπου τα όρια χτύπησαν κόκκινο. Για παράδειγμα, στη Λητή Συγκρότημα Καμάρη (13/9/2022) έφτασαν τα 113 mg/l, στο Μελισσοχώρι / Ξερή βρύση Μελισσοχωρίου (13/9/2022) άγγιξαν τα 74,3 mg /l.

Υψηλές συγκεντρώσεις καταγράφονται και στην Ορεστιάδα, στον Εβρο, καθώς μέτρηση στα Ρίζια (Εκκλησία στις 26 Σεπτεμβρίου) έδειξε 42,2 mg/l. Επίσης, 42 mg/l ήταν οι συγκεντρώσεις νιτρικών αλάτων και στον Άγιο Μάμα Μυλοποτάμου Ρεθύμνης (16/4/2022) και στην Κομοτηνή στη ΔΕ Νέου Σιδηροχωρίου Παγούρια (23/2/2022), 40,3 mg.

Η ευρω-καταδίκη της Ελλάδας για το “δηλητηριασμένο” νερό

Σύμφωνα με ειδικούς, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς για την απορρύπανση των υδάτων και του εδάφους από τη νιτρορρύπανση. Και η αλήθεια είναι πως η διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με την Οδηγία (91/676/ΕΟΚ) αποτελεί δυστυχώς ακόμη ζητούμενο για πολλά κράτη-μέλη (Βέλγιο, Τσεχία, Γερμανία κ.ά.).

Όσον αφορά την Ελλάδα, η χώρα μας έχει ήδη καταδικαστεί, με επιβολή προστίμου 3,5 εκατομμυρίων ευρώ από το ευρωδικαστήριο στις αρχές του 2020, διότι καθυστέρησε να εφαρμόσει την κοινοτική Οδηγία για τη νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης.

Πρωτοδίκως είχε καταδικαστεί το 2015, διότι δεν είχε χαρακτηρίσει ως «ευπρόσβλητες» ζώνες, μεταξύ των οποίων οι πεδιάδες Θεσσαλίας και Έβρου, στις οποίες είχαν καταγραφεί συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων στα ύδατα μεγαλύτερες από 50 mg/l και φαινόμενα ευτροφισμού.

Ο περιορισμός της νιτρορρύπανσης αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ, καθώς εξαιτίας της εντατικοποίησης της γεωργίας έχει αυξηθεί η χρήση λιπασμάτων, τα οποία περιέχουν άζωτο (Ν) και φώσφορο (Ρ), τα οποία οδηγούν σε ρύπανση των υδάτων, του αέρα και του εδάφους επηρεάζοντας την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

“Μέτρα έχουν παρθεί, ωστόσο πλήρη εικόνα του προβλήματος δεν έχουμε. Επειδή δεν έχουμε επικαιροποιημένη εθνική έκθεση ποιότητας υδάτων. Είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλη την Ευρώπη, γι’ αυτό και η νέα ΚΑΠ (’21-’27) που ξεκινάει από την 1η Ιανουαρίου 2023 προβλέπει μείωση των λιπασμάτων πάνω από 30% σε σχέση με την προηγούμενη ΚΑΠ (αφορά την περίοδο ’14-’21)”, υπογράμμισε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Βιολογικής Γεωργίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημήτρης Μπιλάλης.

Έγραψε μόνο 6 λέξεις: Οι “περίεργες” αναρτήσεις του Τσιρίλο μετά τις αποκαλύψεις της Έλενας για διαζύγιό τους

Η νιτρορύπανση επηρεάζει πρωτίστως τα επιφανειακά και μετά τα υπόγεια ύδατα. Ερωτηθείς τι προβλήματα προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό, ο Δημήτρης Μπιλάλης επεσήμανε «αυτά που ξέρουμε είναι όσα περιγράφονται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα νιτρικά ιόντα που δημοσιεύτηκε το 2018. Στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλούνται αιματολογικά προβλήματα, ειδικά στα παιδιά ή στα νεογνά (ειδικά στα βρέφη μπορεί να προκληθεί ακόμη και θάνατος). Ειδικότερα, μπορεί να προκαλέσει μεθαιμοσφαιριναιμία που εμποδίζει την κανονική μεταφορά οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς με συνέπεια να προκαλείται κυάνωση και σε υψηλότερες συγκεντρώσεις ασφυξία που μπορεί να αποδειχθεί θανάσιμη για τα βρέφη».

Όπως επισημαίνουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, οι κύριες πηγές νιτρορύπανσης προέρχονται κατά κύριο λόγο από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως αγροτικές δραστηριότητες, γεωργικές και κτηνοτροφικές.

Υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών ενώσεων παρατηρούνται σε αγροτικές περιοχές, δηλαδή με αυξημένη γεωργική δραστηριότητα, όπου γίνεται εντατική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, καθώς και σε περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση ζωικών αποβλήτων.

Οι 30 περιοχές που έχουν “δηλητηριασμένο” νερό λόγω της νιτρορύπανσης είναι οι:

Δυτική και Ανατολική Θεσσαλία, Κωπαϊδικό και Αργολικό πεδίο,

λεκάνη Πηνειού Ηλείας,

κάμπος Θεσσαλονίκης – Πέλλας – Ημαθίας,

λεκάνη Στρυμώνα, πεδιάδα Άρτας – Πρέβεζας,

λεκάνη Ασωπού Βοιωτίας, νότιο τμήμα ποταμού Έβρου,

πεδιάδα ανατολικά και δυτικά της λίμνης Βιστωνίδας,

λεκάνη απορροής Αγγίτη, Βόρεια Κορινθία,

οροπέδιο Τρίπολης, Λιλιατρά Κυπαρισσίας,

λεκάνη απορροής ποταμού Λαρισσού Αχαΐας,

Μαραθώνας Αττικής, Μεσόγεια Αττικής,

βόρειο τμήμα ποταμού Έβρου,

Σπερχειός Φθιώτιδας, Πάμισος Μεσσηνίας,

Τροιζηνία, Άστρος – Άγιος Ανδρέας Αρκαδίας,

Μέγαρα – Αλεποχώρι Αττικής,

Αταλάντη Φθιώτιδας, Αλμυρός Μαγνησίας,

Πτολεμαΐδα Κοζάνης, Επανομή Μουδανιών Χαλκιδικής,

υπολεκάνη Γεροποτάμου Μεσσαράς Κρήτης και Αρτάκη Εύβοιας.

Σημειώνεται πως 15 από αυτές εμφανίζουν συγκέντρωση σε νιτρικά άλατα πάνω από 20 mg/l.

Τον περασμένο Ιούλιο, δημοσιεύτηκε σχετική δράση για τις περιοχές που έχουν “δηλητηριασμένο” νερό.

Οι γεωργοί μεταξύ άλλων απαγορεύεται να χρησιμοποιούν αζωτούχα λιπάσματα ή κτηνοτροφικά απόβλητα κοντά σε υδάτινους όγκους ή να προβαίνουν σε υδροληψίες υπόγειου νερού. Επιπλέον, απαγορεύεται η απευθείας απόρριψη αζωτούχων λιπασμάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων σε επιφανειακά και υπόγεια νερά ενώ σε κτηνοτροφικά απόβλητα απαγορεύεται να διατίθενται στους εδαφικούς αποδέκτες σε ανεπεξέργαστη μορφή.

Στο πλαίσιο της δέσμευσης, οι δικαιούχοι δεσμεύονται ετησίως να θέτουν σε αγρανάπαυση γεωργική έκταση, η οποία αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της συνολικά ενταγμένης έκτασης στη δέσμευση.

Ωστόσο, το ποσοστό αυτό δύναται να αυξηθεί ετησίως έως 50%. Παράλληλα, οι γεωργοί δεσμεύονται να εναλλάσσουν τις καλλιέργειες στα χωράφια τους σε ποσοστό 30% επί των εκτάσεων που κατέχουν.


Πηγή

Διαβάστε επίσης: